TÜKENMİŞLİK BELİRTİLERİ

Kişide tükenme durumunda meydana çıkabilecek belli başlı semptompları şunlardır: Psikofizyolojik belirtiler: yorgunluk ve bitkinlik duygusu, enerji kaybı, kronik soğuk algınlığı, sık baş ağrıları ve uyku düzensizlikleri, gastrointestinal rahatsızlıklar ve kilo verme, solunum zorluğu, psikosomatik rahatsızlıklar, koroner kalp hastalığı insidansında artma.

Psikolojik semptomlar: duygusal bitkinlik, kronik bir sinirlilik durumu, hemen öfkelenme, zaman zaman bilişsel yeneklerde zorluklar yaşama, hayal kırıklığı, bitap duygu hali, anksiyete, huzursuzluk, sabırsızlık, özsaygı yitimi , değersizlik, eleştiriler karşsısında aşırı hassasiyet, kararsızlık, apati, boşluk ve anlamsızlık hissi, ümitsizlik.

Davranışsal belirtiler: hatalar yapma, bazı şeyleri erteleme veya sürüncemede bırakma, işe geç gelme, izinsiz olarak veya hastalık sebebi ile işe gelmeme, işi bırakma eğilimi, hizmetin niteliğinde bozulma, işte ve iş haricindeki ilişkilerde bozulma, kaza ve yaralanmalarda artış, meslektaşlara ve hizmet verilen bireylere, mesleğe vb.. karşı alaycı bir tavır sergileme, işle ilgilenmek yerine başka şeylerle vakit geçirme, kuruma ilginin kaybı. 

Bir sağlık örgütü hizmetinde veya sisteminde ciddi bir tükenmişlik problemi olduğunu gösterebilecek belirti ve bulgular, tükenmişliğin neticeleri olduğu kadar onu meydana çıkaran veya ilerleten etmenlerdir. Bunlar işi bırakanlarda veya personel döngüsünde artma, hastalar ve yakınlarından gelen bakıma ilişkin şikayetlerin fazlalığı ve hasta bakımının niteliğinin düştüğüne işaret eden diğer bulgular, personelin işten uzak kalma süresinin artması, kurum personelinde duygusal, kişilerarası ve bedensel problemlerin artması, meslektaşlarla veya diğer disiplinlerle iletişim ve uyumda belirgin güçlüklerin olması, yapıcı eleştirilerin, yeniliklerin, üretken ve yaratıcı uğraşların yetersizliği, demokratik ve katılımcı olmayan, hiyerarşik, merkeziyetçi ve bürokratik bir yönetim anlayışının olması, objektif ödüllendirme araçlarının eksikliği, güvensizlik ve çalışanların terfi ve mesleki gelecek konusunda belirsizlik yaşamalarıdır.

Yurdumuzda ve dünyada bu konu ile alakalı araştırmalar incelendiğinde, ilk deneysel faaliyetler sadece doğrudan kişilikle alakalı olduğu şeklindeyken, son zamanlarda yapılan araştırmalar genel olarak organizasyonel etmenlerin sebep olduğu tükenmişlik üzerine odaklanmaktadır. Bu konuda diğer bir fikir de hem organizasyonel ve hem de bireysel sorunların tükenmişliğe sebep olduğu ve tükenmişliğin çok boyutlu kompleks bir fenomen olduğu şeklindedir.